Υγεία

Γρίπη των πτηνών: Σε ετοιμότητα ο ΕΟΔΥ καθώς αυξάνονται τα κρούσματα παγκοσμίως

04 July, 2024 ΥΓΕΙΑΑΡΘΡΑ

Γρίπη των πτηνών: Σε ετοιμότητα ο ΕΟΔΥ καθώς αυξάνονται τα κρούσματα παγκοσμίως

Τα τελευταία δύο χρόνια παρουσιάζεται ανησυχητική αύξηση των κρουσμάτων γρίπης των πτηνών (avian influenza), γεγονός που εντείνει τις ανησυχίες για πιθανή μετάδοση στους ανθρώπους, αναφέρει σε σχετική ενημέρωση ο ΕΟΔΥ.

Οι ανθρώπινες λοιμώξεις παραμένουν σπάνιες και τα κρούσματα συνήθως έχουν ιστορικό απροστάτευτης επαφής με μολυσμένα πτηνά

Το 2023 οι εστίες από τη γρίπη H5N1 σε πτηνά έχουν επεκταθεί σε πολλές χώρες, αλλά κυρίως στην αμερικάνικη ήπειρο. Πιθανολογείται ότι η Αμερική πλήττεται πιο έντονα κατά το τελευταίο διάστημα (2023-2024) επειδή τα άγρια πτηνά εκεί δεν είχαν προηγούμενη επαφή με τον ιό και επομένως δεν έχουν αναπτύξει οποιαδήποτε ανοσία σε αντίθεση με την Ευρώπη όπου κατά τα προηγούμενα έτη (2021-2022) σημειώθηκαν εκτεταμένες επιδημικές εξάρσεις.

Οι πρώτες εστίες γρίπης των πτηνών στην Ελλάδα καταγράφηκαν το 2006, όπου εντοπίστηκαν κρούσματα σε άγρια πτηνά – κυρίως κύκνους – σε διάφορες περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης. Το 2016-2017 καταγράφηκαν κρούσματα Η5Ν8, Η5Ν6, Η5Ν5 σε εκτρεφόμενα και άγρια πτηνά, σε Κεντρική Μακεδονία, Δυτική Μακεδονία, Θεσσαλία Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα και Ήπειρο.

Το 2021 είχαμε κρούσματα H5N8 σε άγρια πτηνά σε Κεντρική και Δυτική Μακεδονία, ενώ το 2022 κρούσματα H5N1 εντοπίστηκαν κυρίως σε άγρια πτηνά σε Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Κεντρική Μακεδονία, Δυτική Μακεδονία.

Σπάνιες οι ανθρώπινες λοιμώξεις

Οι ανθρώπινες λοιμώξεις παραμένουν σπάνιες και τα κρούσματα σχεδόν ανεξαιρέτως έχουν ιστορικό απροστάτευτης επαφής με μολυσμένα πτηνά ή έκθεσης στο περιβάλλον όπου αυτά εκτρέφονται. Μέχρι τον Μάιο του 2024, είχαν καταγραφεί 887 κρούσματα γρίπης H5N1 σε ανθρώπους με 462 θανάτους (52% θνητότητα), κυρίως σε χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας.

Ο γενικός κίνδυνος ωστόσο παραμένει χαμηλός, επειδή ο ιός δεν μεταδίδεται εύκολα από τα πτηνά ή ζώα στον άνθρωπο, δεν υπάρχει συνεχιζόμενη μετάδοση μεταξύ ανθρώπων, τα υφιστάμενα αντιϊκά είναι αποτελεσματικά και τα διαθέσιμα εμβόλια φαίνεται ότι προσφέρουν επαρκή ανοσία.

Παρ’ όλα αυτά, η συνεχής γενετική εξέλιξη του ιού εγκυμονεί διαρκή κίνδυνο και απαιτεί συνεχή επαγρύπνηση.

Στην Ευρώπη κυριαρχεί ο υπότυπος Η5Ν1 και συγκεκριμένα ο κλάδος (clade) 2.3.4.4b. Το τετράμηνο από Δεκέμβριο 2023 έως Μάρτιο 2024 εστίες γρίπης τύπου Α(H5Νx) εντοπίστηκαν σε 227 οικόσιτες εκτροφές και σε 414 περιπτώσεις άγριων πτηνών σε 26 χώρες της Ευρώπης.

Πώς προετοιμάζονται οι υπηρεσίες δημόσιας υγείας στην Ελλάδα

Στα νοσοκομεία και την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας ενισχύεται η επιτήρηση. Οι ασθενείς με εικόνα γριπώδους συνδρομής ή πνευμονίας από άγνωστο αίτιο διερευνώνται για ιστορικό επαφής με πτηνά ή συγκεκριμένα είδη ζώων. Επιπλέον, δίδεται προσοχή σε ανεξήγητες νευρολογικές εκδηλώσεις ή και επιπεφυκίτιδα, συμπτώματα που έχουν παρατηρηθεί στις τελευταίες ανθρώπινες μολύνσεις ή θεωρείται ότι είναι πιθανές επειδή έχουν παρατηρηθεί σε θηλαστικά. Τα ύποπτα περιστατικά διερευνώνται πλήρως ως προς τον υπότυπο του ιού στα Εθνικά Εργαστήρια Αναφοράς Γρίπης.

Διατηρείται η στενή συνεργασία μεταξύ των κτηνιατρικών και ιατρικών υπηρεσιών. Επιδιώκεται η άμεση ροή της πληροφορίας σε ενδεχόμενη εστία σε πτηνά ή ζώα, η συνεργασία στην καταγραφή των εκτεθέντων ατόμων, η ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ ανθρώπινων και κτηνιατρικών εργαστηρίων για τα χαρακτηριστικά του ιού και την υποβοήθηση της επιδημιολογικής διερεύνησης σε περίπτωση μολύνσεων ανθρώπων.

Ο ΕΟΔΥ εκπόνησε πρωτόκολλο πρόληψης-απόκρισης-επιτήρησης για την γρίπη των πτηνών λαμβάνοντας υπόψη όλα τα νεώτερα δεδομένα. Κατά το προσεχές διάστημα (Ιούλιος), πρόκειται να διεξαχθεί διατομεακή άσκηση επί χάρτου με τη συμμετοχή πολλών φορέων προκειμένου να ενισχυθεί η αποτελεσματική συνεργασία και η ετοιμότητα των υπηρεσιών σε περίπτωση ενδεχόμενου κρούσματος Α(H5N1) σε πτηνά, ζώα ή ανθρώπους.

Τέλος, υπάρχει ενημέρωση για τα μέτρα πρόληψης των ατόμων με εργασία σε χώρους υψηλού κινδύνου. Ο ΕΟΔΥ διατηρεί ενημερωτικό υλικό στη σελίδα για τη γρίπη των πτηνών που απευθύνεται σε εργαζόμενους στην πτηνοτροφία, σφαγείς, εργάτες, μεταφορείς, καθαριστές, ιδιοκτήτες οικόσιτων πουλερικών, κτηνιάτρους και κυνηγούς.