Αρθρογραφία

Φτώχεια: Ανοίγει η ψαλίδα των ανισοτήτων – Μεγάλο το χάσμα σε Ελλάδα και Ανατολική Ευρώπη

26 December, 2024 ΑΡΘΡΑ

Φτώχεια: Ανοίγει η ψαλίδα των ανισοτήτων – Μεγάλο το χάσμα σε Ελλάδα και Ανατολική Ευρώπη

Οι εικοστός πρώτος αιώνας είναι ο αιώνας που ο παραγόμενος πλούτος είναι τεράστιος και η φτώχεια παρούσα και δη καλπάζουσα. Η κοινωνική διαστρωμάτωση αλλάζει, ο χώρος που βρίσκεται ανάμεσα στα δυο ταξικά άκρα πολτοποιείται: οι φτωχοί πληθαίνουν, οι εκατομμυριούχοι πληθαίνουν, οι ανισότητες μεγαλώνουν.

Η Ελλάδα έχει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας στην Ευρωζώνη, με τις κοινωνικές αντιθέσεις να είναι στο «κόκκινο» στην Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια. Στην ΕΕ, όπου 1 στα 4 παιδιά βιώνει τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Εξετάζοντας την κατανομή του πλούτου στις ευρωπαϊκές χώρες, τα δεδομένα δείχνουν μια σημαντική διακύμανση στο ποσοστό των ενηλίκων που εμπίπτουν σε διαφορετικά εύρη πλούτου, υπογραμμίζοντας τις οικονομικές ανισότητες και τις διαφορές στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα μεταξύ των εθνών.

Η Γερμανία, ηγετική οικονομία στην Ευρώπη, δείχνει ότι μόνο το 10% του ενήλικου πληθυσμού της έχει πλούτο κάτω από 10.000 $ (9.497 €), ένα σημαντικό 46,1% βρίσκεται στην περιοχή των $10.000-$100.000 (€9.497-€94.970) και ένα αξιοσημείωτο 40% στο πεδίο των 100.000-1 εκατομμυρίων δολαρίων (94.970-949.700 ευρώ).

Μολονότι βρίσκεται εκτός της ηπείρου μας, αξίζει να σημειωθεί πως η Τουρκία ξεχωρίζει με το εντυπωσιακό 70,6% των ενηλίκων να κατέχουν λιγότερα από 10.000 δολάρια σε πλούτο – το υψηλότερο ποσοστό.

Χώρες όπως το Λουξεμβούργο και η Ελβετία παρουσιάζουν ισχυρή οικονομική υγεία, με περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού τους να κυμαίνεται μεταξύ 100.000 και 1 εκατομμυρίου δολαρίων.

Στο άλλο άκρο του φάσματος, χώρες της Ανατολικής Ευρώπης όπως η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Λετονία εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά του πληθυσμού τους με πλούτο κάτω των 10.000 $, πλησιάζοντας το 1/3. Στο εν λόγω γκρουπ συγκαταλέγεται η χώρα μας.

Πλούτος των εθνών: Διευρύνεται το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών στην Ευρώπη

Παράλληλα, η ανισότητα πλούτου μεταξύ των χωρών σε όλη την Ευρώπη είναι πολύ έντονη. Στην ΕΕ, η διαφορά στον πλούτο ανά ενήλικα μεταξύ των χωρών με τα υψηλότερα και τα χαμηλότερα επίπεδα υπερβαίνει κάθε ιστορικό προηγούμενο.

Η ανισότητα έχει αναδειχθεί ως κυρίαρχη ανησυχία μεταξύ των πολιτών της ΕΕ. Σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, η διασφάλιση της ισότητας των ευκαιριών κατατάσσεται ως η κορυφαία προτεραιότητα για την οικονομική και κοινωνική πρόοδο της ΕΕ. Το ζητούμενο, ωστόσο, είναι οι πράξεις. Προς το παρόν, σε κυβερνητικό επίπεδο, στη χώρα μας και την Ανατολική Ευρώπη δεν υπάρχουν ούτε θεωρίες για πιθανές λύσεις. Τα πιο πιεστικά ζητήματα για τους πολίτες είναι οι ίσες ευκαιρίες και η πρόσβαση στην αγορά εργασίας, οι δίκαιες συνθήκες εργασίας και η πρόσβαση σε ποιοτική υγειονομική περίθαλψη.

Η τελευταία Έκθεση Παγκόσμιου Πλούτου της Credit Suisse και της UBS έδειξε ότι η ανισότητα πλούτου είναι εμφανής όχι μόνο εντός των χωρών αλλά και μεταξύ των εθνών σε όλη την Ευρώπη. Η έκθεση μετρά τον πλούτο ανά ενήλικα στις ευρωπαϊκές χώρες τόσο με μέσο όρο όσο και με διάμεσο, υπογραμμίζοντας τις οικονομικές ανισότητες.

Η «καθαρή θέση», ο πλούτος του κάθε έθνους, ορίζεται ως η αξία των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων συν τα πραγματικά περιουσιακά στοιχεία (κυρίως κατοικίες) που κατέχουν τα νοικοκυριά, μείον τα χρέη τους.

Η Ελβετία και το Λουξεμβούργο φιγουράρουν στην κορυφή της σχετικής κατάταξης, με τον υψηλότερο μέσο πλούτο ανά ενήλικα στα 650.737 ευρώ και 556.458 ευρώ αντίστοιχα, καθιστώντας τις τις πιο πλούσιες χώρες στην Ευρώπη. Αυτά τα στοιχεία υπογραμμίζουν τη χρηματοοικονομική ευρωστία αυτών των χωρών, η οποία μπορεί να αποδοθεί στους ισχυρούς τραπεζικούς τομείς, τα υψηλά επίπεδα εισοδήματος και τις ευνοϊκές οικονομικές πολιτικές τους.

Η Ισλανδία, η Δανία και η Νορβηγία παρουσιάζουν επίσης αξιοσημείωτα στοιχεία πλούτου, με τον μέσο πλούτο ανά ενήλικα να ανέρχεται σε 473.210 €, 389.320 € και 365.943 €, αντίστοιχα. Αυτές οι σκανδιναβικές χώρες είναι γνωστές για το υψηλό βιοτικό τους επίπεδο και τα ποιοτικά συστήματα κοινωνικής πρόνοιας.

Μεταξύ των πέντε κορυφαίων οικονομιών της Ευρώπης, ο πλούτος ανά ενήλικα κυμαίνεται από 210.228 ευρώ στην Ιταλία έως 296.519 ευρώ στη Γαλλία, με το Ηνωμένο Βασίλειο να ακολουθεί από κοντά στα 287.543 ευρώ.

Τα επίπεδα πλούτου είναι χαμηλότερα στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων

Αντίθετα, αρκετές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης εμφανίζουν πολύ χαμηλότερα επίπεδα πλούτου ανά ενήλικα. Για παράδειγμα, η Λιθουανία, η Σλοβακία και η Ουγγαρία σημειώνουν στοιχεία πλούτου 66.041 €, 58.998 € και 56.361 €, αντίστοιχα. Αυτά τα χαμηλότερα στοιχεία υπογραμμίζουν τις οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν αυτές οι χώρες, συμπεριλαμβανομένων των χαμηλότερων μισθών και των λιγότερο ανεπτυγμένων χρηματοπιστωτικών αγορών.

Στα βάθη της λίστας, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και η Τουρκία έχουν τη χαμηλότερη μέση περιουσία ανά ενήλικα στα €31.902 και €16.693 αντίστοιχα.

Στην ΕΕ, ο πλούτος ανά ενήλικα στη Δανία είναι περισσότερο από εννέα φορές υψηλότερος από ό,τι στη Ρουμανία, υπογραμμίζοντας σημαντικές οικονομικές ανισότητες.

Μέσος πλούτος ανά ενήλικα

Σύμφωνα με την έκθεση, ο διάμεσος πλούτος είναι «αναμφισβήτητα ένας πιο ουσιαστικός δείκτης του επίπεδου διαβίωσης ενός μέσου πολίτη».

Η Ισλανδία ηγείται της λίστας με εντυπωσιακό μέσο πλούτο 392.396 ευρώ ανά ενήλικα. Το Λουξεμβούργο ακολουθεί από κοντά με μέση περιουσία 342.559 ευρώ.

Το Βέλγιο κατατάσσεται επίσης σε υψηλή θέση με διάμεσο πλούτο 237.357 ευρώ, ενδεικτικό της σταθερής οικονομίας και του ορθότερα κατανεμημένου πλούτου μεταξύ του πληθυσμού του.

Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία έχει τον χαμηλότερο μέσο πλούτο ανά ενήλικα στα 5.212 ευρώ, γεγονός που δείχνει σημαντικές οικονομικές προκλήσεις και ανισότητες. Στις χώρες με χαμηλό διάμεσο πλούτο συμπεριλαμβάνονται η Σερβία (15.633 €) και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη (15.654 €), αντανακλώντας συνεχιζόμενες οικονομικές προκλήσεις και χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο.

Η Γερμανία καταγράφει σημαντικά χαμηλότερο μέσο πλούτο

Η Γερμανία, που συχνά θεωρείται ως μια οικονομική δύναμη, εμφανίζει μέσο πλούτο ανά ενήλικα 63.376 ευρώ, ο οποίος, αν και είναι σημαντικός, είναι σημαντικά χαμηλότερος σε σύγκριση με τους αντίστοιχους της Βόρειας και Δυτικής Ευρώπης.

Το Ηνωμένο Βασίλειο (144.183 €) και η Γαλλία (126.436 €) παρουσιάζουν σημαντικά στοιχεία διάμεσου πλούτου.

Τα δεδομένα διάμεσου πλούτου υπογραμμίζουν τα διαφορετικά οικονομικά τοπία στην Ευρώπη, με τις χώρες της Βόρειας και Δυτικής Ευρώπης να παρουσιάζουν γενικά υψηλότερο διάμεσο πλούτο σε σύγκριση με τις αντίστοιχες χώρες της Νότιας και της Ανατολικής Ευρώπης.

Ελβετία: Λοξή κατανομή του πλούτου

Μια λεπτομερής σύγκριση του μέσου και του διάμεσου πλούτου ανά ενήλικα σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες υπογραμμίζει σημαντικές ανισότητες σε εθνικό επίπεδο. Για παράδειγμα, στην Ελβετία, ο μέσος πλούτος ανά ενήλικα είναι εντυπωσιακά 650.737 ευρώ, ενώ ο διάμεσος πλούτος είναι πολύ χαμηλότερος στα 158.930 ευρώ. Αυτή η τεράστια διαφορά υποδηλώνει μια σημαντική απόκλιση στην κατανομή του πλούτου, όπου ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού κατέχει σημαντικό μερίδιο του συνολικού πλούτου της χώρας.