Αρθρογραφία

Ευρωεκλογές στην Ελλάδα από το 1981 μέχρι σήμερα

08 June, 2024 ΑΡΘΡΑ

Ευρωεκλογές στην Ελλάδα από το 1981 μέχρι σήμερα

Λίγες ώρες έμειναν προτού ανοίξουν οι κάλπες για την ανάδειξη των 720 μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με τους πολίτες από τα 27 κράτη-μέλη να καλούνται να εκλέξουν τους εκπροσώπους της αρεσκείας τους για το θεσμικό όργανο λήψης αποφάσεων της ΕΕ για τα επόμενα πέντε χρόνια.

Η κατανομή των εδρών γίνεται με βάση το μέγεθος του πληθυσμού κάθε χώρας. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι ευρωβουλευτές δεν μπορούν να είναι λιγότεροι από έξι και περισσότεροι από 96.

Στην Ελλάδα, από τις πρώτες ευρωεκλογές μέχρι σήμερα, τα πολιτικά κόμματα εξουσίας έδιναν πάντα δημοψηφισματικό χαρακτήρα στην εκλογική διαδικασία, με την εσωτερική κατάσταση στη χώρα να μονοπωλεί τις προεκλογικές τους εκστρατείες αφήνοντας τα ευρωπαϊκά ζητήματα σε δεύτερη μοίρα.

Οι πρώτες ευρωεκλογές στη χώρα μας έγιναν στις 18 Οκτωβρίου 1981, δύο χρόνια αφότου υπεγράφη η Συνθήκη Προσχώρησης της Ελλάδας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες στις 28 Μαΐου 1979.

Κι ενώ θα περίμενε κανείς ότι θα αποτελούσαν κορυφαίο γεγονός, επισκιάστηκαν εν τέλει από τη συντριπτική νίκη του ΠΑΣΟΚ στις βουλευτικές εκλογές που έγιναν την ίδια μέρα και η οποία σηματοδότησε την εκ βάθρων αλλαγή στο πολιτικό σκηνικό της μεταπολίτευσης.

Οι πρώτες ευρωεκλογές το 1981 έμελλε να περάσουν απαρατήρητες λόγω της συντριπτικής νίκης του Ανδρέα Παπανδρέου

Οι πρώτες ευρωεκλογές

Οι πρώτες ευρωεκλογές, στις 18 Οκτωβρίου 1981, ουσιαστικά πέρασαν απαρατήρητες μπροστά στον εκλογικό θρίαμβο του Ανδρέα Παπανδρέου, με το ΠΑΣΟΚ να εκλέγεται με ποσοστό 48,06% έναντι 35,86% της Νέας Δημοκρατίας υπό τον Γεώργιο Ράλλη και 10,93% του ΚΚΕ.

Στις ευρωεκλογές, τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 40,12 για το ΠΑΣΟΚ (10 έδρες), 31,34% για τη ΝΔ (8 έδρες) και 12,84% για το ΚΚΕ (1 έδρα). Από μία έδρα κατέκτησαν και ΚΚΕ Εσωτερικού και ΚΟ.ΔΗ.ΣΟ με τα ποσοστά τους να κυμαίνονται περί του 5%.

17 Ιουνίου 1984

Οι δεύτερες ευρωεκλογές έδωσαν και πάλι τη νίκη στο ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου. Οι ευρωεκλογές αυτές προσέλαβαν χαρακτήρα όχι απλώς εθνικών εκλογών, αλλά μετωπικής σύγκρουσης με τον πρόεδρο της ΝΔ Ευάγγελο Αβέρωφ να βάζει «στοίχημα» ότι θα γκρεμίσει το ΠΑΣΟΚ από την πρώτη θέση και θα το σύρει σε εκλογές.

Μετά την ήττα ο Ευάγγελος Αβέρωφ παραιτήθηκε και ύστερα από εσωκομματικές εκλογές την αρχηγία ανέλαβε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.

Τα ποσοστά που συγκέντρωσαν τα κόμματα ήταν ΠΑΣΟΚ 41,58% (10 έδρες), ΝΔ 38,05% (9 έδρες), ΚΚΕ 11,64% (3 έδρες), ΚΚΕ Εσωτερικού 3,42% (1 έδρα), ΕΠΕΝ 2,29% (1 έδρα).

18 Ιουνίου 1989

Και πάλι διενεργούνται ταυτοχρόνως εθνικές εκλογές και ευρωεκλογές, με το μεγάλο πολιτικό και οικονομικό σκάνδαλο Κοσκωτά να φέρνει στην πρώτη θέση τη ΝΔ του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη με ποσοστό 40,4%.

Στις ευρωεκλογές, η ΝΔ βγαίνει και πάλι πρώτο κόμμα με 40,4% και δέκα έδρες. Το ΠΑΣΟΚ παίρνει 35,9% (9 έδρες), ο Συνασπισμός 14,3% (4 έδρες) και η ΔΗ.ΑΝΑ. 1,36% (1 έδρα).

12 Ιουνίου 1994

Περίπου έναν χρόνο μετά την επάνοδό του στην εξουσία, το ΠΑΣΟΚ επιβεβαιώνει την πρωτοκαθεδρία του και στις ευρωεκλογές.

Το ποσοστό που συγκέντρωσε ήταν 37,6% (10 έδρες), με τη ΝΔ να ακολουθεί με 32,6% (9 έδρες), την Πολιτική Άνοιξη με 8,6% (2 έδρες), το Κ.Κ.Ε. με 6,2% (2 έδρες) και τον Συνασπισμό με 6,2% (2 έδρες).

13 Ιουνίου 1999

Στις ευρωεκλογές του 1999 επικρατεί το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας του Κώστα Καραμανλή με ποσοστό 36% και θέτει θέμα εκλογών, που έμελλε να τις χάσει στις 9 Απριλίου του 2000 από το ΠΑΣΟΚ του Κώστα Σημίτη.

Στις ευρωεκλογές του 1999 ο δικομματισμός συγκεντρώνει τα χαμηλότερα ποσοστά του από το 1981 με τη ΝΔ να συγκεντρώνει 36% (9 έδρες), το ΠΑΣΟΚ 32,9% (9 έδρες), το ΚΚΕ 8,6% (3 έδρες),
το ΔΗΚΚΙ 6,8% (2 έδρες) και τον Συνασπισμό 5,1% (2 έδρες).

13 Ιουνίου 2004

Όπως αναμενόταν, η Νέα Δημοκρατία αναδείχθηκε νικήτρια. Αρχίζουν οι πρώτες γκρίνιες στο ΠΑΣΟΚ για τον Γιώργο Παπανδρέου, που υπέστη τη δεύτερη ήττα του ως αρχηγός του κινήματος, ύστερα απ’ αυτή στις βουλευτικές εκλογές της 7ης Μαρτίου.

Το ΚΚΕ ανεβάζει τα ποσοστά του σε σχέση με τις ευρωεκλογές του 1999, ο ΣΥΝ χάνει δυνάμεις, ενώ το κόμμα ΛΑΟΣ του Γιώργου Καρατζαφέρη καταφέρνει να μπει στην Ευρωβουλή, μετά την αποτυχία στις εθνικές εκλογές.

Ο δικομματισμός ανακάμπτει μετά την υποχώρηση του 1999, με τη ΝΔ να συγκεντρώνει ποσοστό 43,03% (11 έδρες) και το ΠΑΣΟΚ 34,01% (8 έδρες). Τα υπόλοιπα κόμματα ακολουθούν από μεγάλη απόσταση: ΚΚΕ 9,48% (3 έδρες), ΣΥΝ 4,16% (1 έδρα) και ΛΑΟΣ 4,12% (1 έδρα).

7 Ιουνίου 2009

H νίκη του ΠΑΣΟΚ σημάδεψε την εκλογική αναμέτρηση του 2009, η οποία χαρακτηρίστηκε από μια πρωτοφανή αποχή που έφθασε το 47,4%, την άνοδο του ΛΑΟΣ και την είσοδο των Οικολόγων-Πράσινων στο ευρωκοινοβούλιο.

«Λαϊκή απαίτηση οι εκλογές» ήταν η πρώτη δήλωση του νικητή των εκλογών Γιώργου Παπανδρέου. «Πορευόμαστε με μοναδική πυξίδα την υπευθυνότητα. Με υπευθυνότητα χειριζόμαστε τη μεγάλη διεθνή κρίση και τις συνέπειές της» τόνισε ο τότε πρωθυπουργός και ηγέτης της Νέας Δημοκρατίας, Κώστας Καραμανλής.

Στο σύνολο της Επικράτειας τα κόμματα έλαβαν: ΠΑΣΟΚ 36,7% (8 έδρες), ΝΔ 32,3% (8 έδρες), ΚΚΕ 8,4% (2 έδρες), ΛΑΟΣ 7,2% (2 έδρες), ΣΥΡΙΖΑ 4,7% (1 έδρα), και Οικολόγοι-Πράσινοι 3,5% (1 έδρα).

25 Μαΐου 2014

Το νέο ευρωκοινοβούλιο θα λειτουργεί πλέον βάσει της Συνθήκης της Λισαβώνας, με την πιο ορατή αλλαγή να εντοπίζεται στην ηγεσία της Κομισιόν με τον αριθμό των εδρών που θα καταλάβουν οι ευρωπαϊκές πολιτικές ομάδες να καθορίζουν τον επόμενο πρόεδρό της.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, που μόλις και μετά βίας είχε αποσπάσει μία έδρα το 2009, πρώτευσε με διαφορά 4 ποσοστιαίων μονάδων από τη ΝΔ, ανεβάζοντας τις έδρες του σε έξι. Χαρακτηριστικό αυτών των ευρωεκλογών ήταν η εφαρμογή της σταυροδοσίας για πρώτη φορά.

Στο σύνολο της επικράτειας, ο ΣΥΡΙΖΑ έλαβε 26,57% (6 έδρες), η ΝΔ 22,72% (5 έδρες), η Χρυσή Αυγή 9,39% (3 έδρες), η Ελιά 8,02% (2 έδρες), το Ποτάμι 6,60% (2 έδρες), το KKE 6,11% (2 έδρες) και οι ΑΝΕΛ 3,46% (1 έδρα).

26 Μαΐου 2019

Οι τελευταίες ευρωεκλογές διεξήχθησαν υπό τη σκιά του Brexit από τις 23 έως τις 26 Μαΐου στις (τότε) 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην Ελλάδα έγιναν στις 26 Μαΐου ταυτόχρονα με τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, αλλά όχι και με τις βουλευτικές εκλογές, όπως είχαν εισηγηθεί πολλά στελέχη του κυβερνώντος τότε ΣΥΡΙΖΑ στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα για να εκτονωθεί η όποια λαϊκή οργή.

Η Νέα Δημοκρατία ύστερα από δύο διαδοχές ήττες (2009 από το ΠΑΣΟΚ και 2014 από τον ΣΥΡΙΖΑ) ανέκτησε την πρωτιά με επικεφαλής τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην πρώτη του εκλογική αναμέτρηση ως αρχηγός της γαλάζιας παράταξης.

Η διαφορά δέκα μονάδων που πέτυχε η Νέα Δημοκρατία (33,12% και 8 έδρες) έναντι του ΣΥΡΙΖΑ (23,75% και έξι έδρες) αποτελούσε μια σαφή ένδειξη για την επικράτησή της και στις βουλευτικές εκλογές που θα ακολουθούσαν στις 7 Ιουλίου.

Σε απόσταση ακολουθούν το Κίνημα Αλλαγής 7,72% (2 έδρες) και το ΚΚΕ 5,35% (2 έδρες).