Οικονομία

Έρευνα: Σε Μεσαρά και Σητεία η μεγαλύτερη φτώχεια

13 June, 2024 OIKONOMIAΑΡΘΡΑ

Έρευνα: Σε Μεσαρά και Σητεία η μεγαλύτερη φτώχεια

Φτωχοποιημένες και αποκλεισμένες σε βασικά αγαθά και υποδομές εμφανίζονται αρκετές περιοχές στη Σητεία και στη Μεσαρά, μέσα από την έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Εργαστήριο Κοινωνικής Ανάλυσης και Εφαρμοσμένης Κοινωνικής Έρευνας, σε συνεργασία με το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης της Περιφέρειας Κρήτης και τα Πανεπιστήμια.

Κατά την έρευνα εξετάστηκε η καθημερινότητα των κατοίκων στις περιοχές αυτές, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, όπως επίσης οι κοινωνικές ανισότητες που σημειώνονται από περιοχή σε περιοχή και από γειτονιά σε γειτονιά. Όπως σημειώθηκε, είναι πολλά τα χωριά εκείνα της Μεσαράς αλλά και του δήμου Σητείας που, ενώ διαθέτουν απίστευτο φυσικό κάλλος και πλούσια πολιτιστική ιστορία, δεν έχουν την προβολή αλλά ούτε την αίγλη που θα τους έπρεπε.

Με τους εμπλεκόμενους φορείς να ζητούν λύση στο θέμα, ο αντιπεριφερειάρχης Κοινωνικής Πολιτικής και Αλληλεγγύης, Στέλιος Βοργιάς, τονίζει ότι «φτωχοποιημένες εμφανίζονται αρκετές περιοχές στη Σητεία και στη Μεσαρά. Λύση στο πρόβλημα αυτό είναι η διάχυση του πλούτου. Δε γίνεται κάθε χρόνο το νησί να κερδίζει περί τα 4 εκατομμύρια ευρώ από τον τουρισμό και να επωφελούνται από αυτό λίγοι. Πρέπει να αναπτύξουμε έναν τουρισμό που θα επιτρέπει στον τουρίστα να κινείται και στην ενδοχώρα και σε πιο αγροτικές περιοχές. Επίσης, θα πρέπει να δούμε τι θα γίνει και με τον πρωτογενή τομέα που δημιουργεί τρομερές υπεραξίες όχι μόνο στην απασχόληση, αλλά και στην εθνική οικονομία. Ο κόσμος θα πρέπει να μείνει στον τόπο του. Για να μπορέσει όμως να συμβεί αυτό, θα πρέπει να του δώσουμε κίνητρα. Με εισοδήματα όμως της τάξεως των 500 ευρώ, όπως καταγράφεται στην έρευνα, δε γίνεται να μείνουν. Οι άνθρωποι αυτή τη στιγμή όμως είναι φτωχοποιημένοι».

Την ίδια ώρα, πολλές από αυτές τις φτωχοποιημένες περιοχές στερούνται την ομαλή και απρόσκοπτη πρόσβαση σε υποδομές, όπως είναι, μεταξύ άλλων, το ασφαλές οδικό δίκτυο, η πρωτοβάθμια φροντίδα λόγω έλλειψης κέντρων υγείας και μεγάλης απόστασης από τα νοσοκομεία, η θέρμανση, το ρεύμα, το νερό, αλλά και η έλλειψη σε σχολικές μονάδες και παιδικούς σταθμούς.

Ενδεικτικά και αξιόλογα είναι και τα στοιχεία της έκθεσης κατά την οποία παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των ενεργειών που έλαβαν χώρα την περίοδο 2022-2023 για τον συντονισμό, την παρακολούθηση κα αξιολόγηση των πολιτικών κοινωνικής ένταξης και κοινωνικής συνοχής στην Περιφέρεια Κρήτης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της καταγραφής αναγκών μέσω διαβούλευσης που πραγματοποίησε το Παρατηρητήριο, διακρίνεται αυξημένη η ανάγκη για παροχή υπηρεσιών υποστήριξης ευάλωτων κοινωνικών ομάδων σε όλους τους Δήμους της Κρήτης, γεγονός που δυσχεραίνει τη δικτύωση και την προσβασιμότητα των ομάδων αυτών στις υπηρεσίες. Διαφαίνεται ειδικότερα, ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη σε θέματα ψυχικής υγείας, η οποία δεν καλύπτεται από τις υπάρχουσες δομές των νοσοκομείων και των κινητών μονάδων που δραστηριοποιούνται σε όλες στις Περιφερειακές Ενότητες της Κρήτης. Η αδυναμία κάλυψης εντοπίζεται κυρίως στην υποστελέχωση των υπηρεσιών.

Παράλληλα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου, συνολικά στην Περιφέρεια Κρήτης λειτουργούν 192 Βρεφικοί, Βρεφονηπιακοί και Παιδικοί Σταθμοί (Δημόσιοι και Ιδιωτικοί). Η μεγαλύτερη συγκέντρωση Δομών Παιδικής Φροντίδας βρίσκεται στα μεγάλα αστικά κέντρα και κυρίως αυτά των Ηρακλείου και Χανίων. Στα αστικά κέντρα εντοπίζεται και το σύνολο των ιδιωτικών σταθμών παιδικής φροντίδας.

Αντίθετα οι αγροτικές και ορεινές περιοχές, όπου ο δείκτης πολλαπλής αποστέρησης είναι υψηλότερος, η ανάγκη για παιδική φροντίδα καλύπτεται από τις δημόσιες δομές. Σε αυτές τις περιοχές κάποιοι δήμοι (Σφακίων και Αμαρίου) δεν έχουν καμία δομή παιδικής ή βρεφικής φροντίδας, ενώ μια σειρά άλλων δήμων δε διαθέτουν καθόλου δομές για τη φιλοξενία βρεφών (Βιάννου, Οροπεδίου Λασιθίου, Ανωγείων, Καντάνου-Σελίνου και Κισσάμου). Ωστόσο, η μεγαλύτερη υστέρηση σε αριθμό δομών παρατηρείται στα μεγάλα αστικά κέντρα Ηρακλείου και Χανίων. Αναφορικά με την επάρκεια του προσωπικού, το 76% των δημόσιων δομών παιδικής φροντίδας αναφέρει ότι το υφιστάμενο προσωπικό δεν επαρκεί, με τη μεγαλύτερη ανάγκη να εντοπίζεται στην έλλειψη βρεφονηπιοκόμων (ποσοστό 57%), ενώ αναφέρονται ελλείψεις σε υλικοτεχνικό εξοπλισμό και θέματα κατάρτισης του προσωπικού.

Πιο υψηλό το ποσοστό της ενεργειακής φτώχιας στις αποστερημένες περιοχές

Στο πλαίσιο των μελετών του Παρατηρητηρίου, η ενεργειακή φτώχια στην Κρήτη μελετάται σε σχέση με το ποσοστό των νοικοκυριών τα οποία δε διαθέτουν θέρμανση. Συνεπώς όσο πιο αποστερημένη είναι μια περιοχή τόσο μεγαλύτερο ποσοστό των νοικοκυριών που στερείται της θέρμανσης. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στις πιο αποστερημένες περιοχές το 18,8% των νοικοκυριών δεν έχει θέρμανση, ενώ στις λιγότερο αποστερημένες περιοχές το ποσοστό αυτό κατεβαίνει στο 4,3%. Σε σχέση με τη γεωγραφική κατανομή, το πρόβλημα φαίνεται να είναι εντονότερο στις αγροτικές περιοχές νότια και ανατολικά της Κρήτης.

Σε σχέση με την ενεργειακή φτώχια στις μητροπολιτικές περιοχές Ηρακλείου και Χανίων, ακολουθεί το γενικό μοτίβο, είναι εντονότερη στις πιο αποστερημένες γειτονιές, ενώ κατά μέσο όρο κυμαίνεται στο 13,3%.
Με βάση τους δείκτες του επιδόματος στέγασης, για προηγούμενα έτη (2019-2021), ο συνολικός αριθμός των δικαιούχων του επιδόματος στέγασης στην Κρήτη αυξήθηκε, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι όλο και μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού βρίσκεται σε δυσμενείς συνθήκες διαβίωσης. Η πολιτική για την κάλυψη ενοικίου καθίσταται συνεπώς όλο και πιο σημαντική για την έμμεση εισοδηματική ενίσχυση των νοικοκυριών. Οι στεγαστικές ανάγκες εντοπίζονται πιο έντονες σε συγκεκριμένες τοπικές κοινότητες, σε αγροτικές και αστικές περιοχές των Δήμων της Κρήτης. Συχνά, αφορούν επίσης τον μεταναστευτικό πληθυσμό, που δεν έχει τη δυνατότητα ιδιοκατοίκησης.

Η Περιφέρεια Κρήτης προτάσσει την Κοινωνική Πολιτική, αναδεικνύοντας τα στοιχεία αυτά προκειμένου να τα χρησιμοποιήσει σε κάθε νέα δράση που θα γίνει με επίκεντρο πάντα τον άνθρωπο. Η λειτουργία του Παρατηρητηρίου από την Περιφέρεια Κρήτης χαρακτηρίζεται επιτυχημένη και συνεχώς αναγνωρίζεται από φορείς τους πολίτες, οι οποίοι δίνουν τα δικά τους εύσημα στην Περιφέρεια. Μάλιστα, στην τελευταία συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης κατά την παρουσίαση της στρατηγικής υπήρξε επιβράβευση απ’ όλους του έργου που γίνεται στο Παρατηρητήριο. Ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, τονίζοντας το πολυσήμαντο έργο του Παρατηρητηρίου, έδωσε τα εύσημα στα στελέχη του, επισημαίνοντας ότι ο παράγων άνθρωπος και τα προβλήματά του, οι ανάγκες του αποτελούν προτεραιότητα για την Περιφέρεια Κρήτης.