Αρθρογραφία

Ελληνοτουρκικά: Οκτώ σενάρια προκλήσεων στο μικροσκόπιο

19 June, 2022 ΑΡΘΡΑ

Ελληνοτουρκικά: Οκτώ σενάρια προκλήσεων στο μικροσκόπιο

Εναν μακρύ κατάλογο υποθετικών – ακόμα και ακραίων – σεναρίων κλιμάκωσης της προκλητικής συμπεριφοράς της Τουρκίας, αλλά στο πεδίο, στη θάλασσα, στον αέρα και στην ξηρά, μελετούν οι επιτελείς στο ελληνικό «Πεντάγωνο». Η κλιμάκωση της έντασης από την Αγκυρα σε επίπεδο ρητορικής, όπως και η πρωτοφανής αμφισβήτηση της κυριαρχίας των ελληνικών νησιών έχουν θέσει σε συναγερμό τα υπουργεία Αμυνας και Εξωτερικών. Κοινή πεποίθηση είναι πως η τουρκική ηγεσία δεν θέλει απλώς να περιοριστεί στις προκλήσεις σε επίπεδο ρητορικής αλλά είναι πολύ πιθανόν να επιδιώξει να παρασύρει την Αθήνα και να την εμφανίσει ως τον επιτιθέμενο.

Ειδικά το τελευταίο διάστημα επαναλαμβάνεται ο ισχυρισμός από τα πλέον επίσημα τουρκικά χείλη (από τους υπουργούς Ακάρ, Τσαβούσογλου, Σοϊλού) ότι η Ελλάδα κάνει παραβιάσεις ή ότι κακομεταχειρίζεται μετανάστες. Υπό αυτά τα δεδομένα, οι επιτελείς θέλουν να είναι απολύτως έτοιμοι να απαντήσουν σε κάθε πιθανό σενάριο μιας τουρκικής πρόκλησης επί του πεδίου. Από το 2020, με την εργαλειοποίηση του Μεταναστευτικού, την υβριδική επίθεση στον Εβρο και την κρίση του «Ορούτς Ρέις», έχει αναλυθεί πληθώρα σεναρίων. Ακόμα και οι ασκήσεις που διεξάγονταν τότε από το ΓΕΕΘΑ, αλλά και οι μελλοντικές, έχουν σχεδιαστεί και προσαρμοστεί σε αυτά τα σενάρια και έχουν γίνει προσομοιώσεις. Είναι πρόδηλο ότι τώρα εξετάζονται και πολλά άλλα.

Τα σενάρια

«ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» παρουσιάζουν οκτώ υποθετικά σενάρια τουρκικών προκλήσεων για τα οποία προετοιμάζεται το ελληνικό «Πεντάγωνο» – και ο προφανής στόχος της Αγκυρας θα είναι να παρασυρθεί η ελληνική πλευρά σε κάποια μη λελογισμένη αντίδραση. Στη βάση αυτή, η Αγκυρα:

Συνεχίζει την προκλητική ρητορική, την οποία συνοδεύει με μπαράζ υπερπτήσεων σε ελληνικά νησιά. Εξετάζεται επίσης το σενάριο η Τουρκία να προχωρήσει σε μια ακραία πρόκληση στον αέρα ανάλογη με αυτήν της 27ης Απριλίου, όταν τουρκικά μαχητικά είχαν πραγματοποιήσει 41 υπερπτήσεις ακόμα και σε μεγάλα ελληνικά νησιά από το Ανατολικό έως το Νότιο Αιγαίο. Τότε οι Τούρκοι είχαν ισχυριστεί – ανεπισήμως και αργότερα επισήμως – πως αυτό έγινε διότι είχε κάνει παραβιάσεις η Ελληνική Αεροπορία την προηγούμενη ημέρα.

2. Στέλνει ερευνητικό σκάφος για σεισμικές έρευνες στα νότια της Κρήτης, σε περιοχή του τουρκολιβυκού μνημονίου. Είναι ένα σενάριο που έχει αναλυθεί από το 2020. Η Αθήνα θεωρεί το τουρκολιβυκό μνημόνιο για την οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης παράνομο και ανυπόστατο. Είναι ανοιχτό, ωστόσο, το ενδεχόμενο η Αγκυρα να επιχειρήσει να διεξαγάγει σεισμικές έρευνες με ερευνητικό σκάφος της στα νότια της Κρήτης, σε μια περιοχή στην οποία δεν έχει στείλει ερευνητικό έως τώρα και στην οποία έχει δυνητικά δικαιώματα για έρευνες η Ελλάδα. Σε μια παραλλαγή αυτού του σεναρίου, η Τουρκία στέλνει ερευνητικό στα νότια της Κρήτης αλλά για λογαριασμό της Λιβύης, στο πλαίσιο του τουρκολιβυκού μνημονίου. Και αυτό το ενδεχόμενο έχει αναλυθεί εκτενώς. Εδώ μάλιστα η κατάσταση περιπλέκεται, καθώς η αντίδραση της Αθήνας, η διπλωματική και η στρατιωτική, αν απαιτηθεί, θα πρέπει να είναι και απέναντι στη Λιβύη.

3. Στέλνει γεωτρύπανο στα νότια του Καστελλόριζου και ταυτόχρονα ερευνητικό στα νότια της Κρήτης. Προσφάτως η Τουρκία απέκτησε το τέταρτο δικό της γεωτρύπανο και προανήγγειλε ότι θα πραγματοποιήσει έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί η πιθανότητα η Αγκυρα να στείλει το γεωτρύπανο στα νότια του Καστελλόριζου – εκεί όπου το 2020 κατά τον ισχυρισμό της το «Ορούτς Ρέις» έκανε σεισμικές έρευνες. Αλλά υπάρχει και το ενδεχόμενο να στείλει ταυτόχρονα ερευνητικό της σκάφος στα νότια της Κρήτης με στόχο ίσως να προκαλέσει διάσπαση των ελληνικών δυνάμεων και να αποπροσανατολίσει την Αθήνα.

4. Στέλνει ερευνητικό σε σημείο της συμφωνίας της ελληνοαιγυπτιακής ΑΟΖ. Η αντίδραση της Αγκυρας ήταν σφοδρή μετά τη συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών. Υπάρχει η πιθανότητα η Τουρκία να επιχειρήσει να στείλει ένα ερευνητικό της σκάφος για σεισμικές έρευνες σε σημείο της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας με στόχο να τη «σπάσει», να την ακυρώσει στην πράξη. Τα Επιτελεία έχουν αναλύσει και το ενδεχόμενο η Αγκυρα να επιχειρήσει να στείλει ταυτόχρονα δύο ερευνητικά σκάφη – έχει αυτή τη δυνατότητα – σε δύο διαφορετικές περιοχές. Για παράδειγμα, το ένα δυτικά της Ρόδου, δυτικά του 28ου μεσημβρινού, και το άλλο νότια της Κρήτης.

5. Στέλνει ερευνητικό σε περιοχή του Αιγαίου στην οποία έχει χρόνια να προκαλέσει. Από τις αναλύσεις των επιτελών δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί η πιθανότητα η Τουρκία να αποφασίσει να στείλει ερευνητικό σκάφος πέριξ της Λέσβου ή και στο Βόρειο Αιγαίο, δηλαδή σε μια περιοχή όπου δεν έχει προκαλέσει εδώ και δεκαετίες.

6. Επιλέγει διπλή πρόκληση με γεωτρύπανο στην κυπριακή ΑΟΖ και ταυτόχρονα ερευνητικό σε άλλη περιοχή. Πρόκειται για ακόμα ένα διπλό σενάριο που θα μπορούσε να θέσει σε εφαρμογή η Αγκυρα με στόχο να προκαλέσει και την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ελλάδα.

7. Επιδιώκει νέα εργαλειοποίηση του Μεταναστευτικού σε νησιά και Εβρο. Η Ελλάδα από το 2020 έχει θωρακίσει τον Εβρο και λαμβάνει και νέα μέτρα, καθώς δεν αποκλείει μια νέα εργαλειοποίηση του Μεταναστευτικού από την Αγκυρα. Οπως δεν αποκλείεται και μια τέτοια προσπάθεια στα νησιά.

8. Επιχειρεί ναυτικό αποκλεισμό ή παρεμποδίζει δραστηριότητες σε νησιά που θεωρεί πως πρέπει να είναι αποστρατιωτικοποιημένα. Μολονότι πρόκειται για ένα σενάριο ακραίο, καθώς αναβαθμίζει αυτόματα τα επίπεδα εμπλοκής στρατιωτικών δυνάμεων, τα Επιτελεία εκτιμάται ότι προετοιμάζονται και για αυτό.