Αρθρογραφία

Δημογραφική κατάρρευση της Ελλάδας: Άδεια θρανία, κενά στρατόπεδα και έλλειψη εργαζομένων

insider.gr 09 November, 2025 ΑΡΘΡΑ

Δημογραφική κατάρρευση της Ελλάδας: Άδεια θρανία, κενά στρατόπεδα και έλλειψη εργαζομένων

Η υπογεννητικότητα στην Ελλάδα δεν αποτελεί πλέον απλώς ένα δημογραφικό ζήτημα.

Τα τελευταία δεδομένα καταδεικνύουν ότι η μείωση των γεννήσεων έχει άμεσο και μετρήσιμο αντίκτυπο στο εκπαιδευτικό σύστημα, καθώς φέτος ανέστειλαν τη λειτουργία τους 766 σχολεία, δηλαδή πάνω από 5% του συνόλου.

Η απότομη μείωση των γεννήσεων άφησε πολλές τάξεις με λιγότερους από 15 μαθητές, ενώ τα «λουκέτα» δεν επηρέασαν μόνο απομακρυσμένα χωριά και νησιά, αλλά και περιοχές της Αττικής. Τα τελευταία επτά χρόνια οι μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης μειώθηκαν κατά 111.000, ή 19%.

Σύμφωνα με σχετική έρευνα του ΙΟΒΕ, αν συνεχιστεί η ίδια τάση υπογεννητικότητας, μέχρι το 2035 θα έχουν «εξαφανιστεί» 430.000 μαθητές δηλαδή το 1/3 όσων φοιτούν σήμερα.

Οι εγγραφές μαθητών στην Α’ Δημοτικού έχουν μειωθεί κατά περίπου 45.000 την τελευταία δεκαπενταετία, σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Παιδείας και της ΕΛΣΤΑΤ.

Πιο συγκεκριμένα, ενώ το 2010 οι εγγραφές ξεπερνούσαν τις 120.000, το 2024 έφτασαν κάτω από τις 75.000. Πρόκειται για μια πτώση άνω του 37%, που διαμορφώνει νέα δεδομένα για τη σχολική ζωή και τις εκπαιδευτικές δομές.

Για το σχολικό έτος 2025-2026 μόλις 60.000 παιδιά με ελληνική ιθαγένεια και 9.000 με αλλοδαπή φοιτούν στην Α’ Δημοτικού. Η σύγκριση με το 2010 – όταν τα αντίστοιχα νούμερα ήταν 100.000 και 15.000 αντίστοιχα – αποτυπώνει μια μείωση σχεδόν 40% στον αριθμό των εγγραφών μέσα σε μία 15ετία.

Άδεια στρατόπεδα

Η μείωση του πληθυσμού δημιουργεί νέα αρνητικά δεδομένα για την εθνική άμυνα που πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη.

Με πρόσφατη απόφαση του ΥΕΘΑ, Νίκου ∆ένδια, προγραμματίζεται το κλείσιμο κάποιων στρατοπέδων, καθώς έχουν αλλάξει οι συνθήκες που επέβαλαν τη δημιουργία τους, αλλά και λόγω του περιορισμένου αριθμού στρατευσίμων.

Οι κύριες αιτίες της μείωσης στρατευσίμων είναι ο μικρός αριθμός γεννήσεων, η μετανάστευση νέων ανδρών, καθώς και οι μακροχρόνιες αναβολές λόγω σπουδών και θεμάτων υγείας.

Σύμφωνα με στατιστικές προβολές, έως το 2070 ο πληθυσμός της χώρας μας θα συρρικνωθεί έως και 25% (πολύ πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που είναι 4%). Στην Ελλάδα του 2070, η πολυπληθέστερη ομάδα θα είναι γυναίκες από 90 ετών και πάνω, ενώ τα παιδιά ηλικίας έως 4 ετών θα είναι η μικρότερη πληθυσμιακή ομάδα και στα δύο φύλα.

Λείπουν εργατικά χέρια

Σε μια εποχή όπου η γήρανση του πληθυσμού και η αύξηση της μακροβιότητας καλούν σε ριζική αναδιαμόρφωση των οικονομιών και των κοινωνιών, οι εταιρείες θα πρέπει να προσαρμοστούν σε ένα περιβάλλον μειωμένου εργατικού δυναμικού και ηλικιακά μεγαλύτερου.

Η πληθυσμιακή συρρίκνωση της Ελλάδας την τελευταία εικοσαετία πλήττει κυρίως τις εργασιακά ενεργές γενιές των 20άρηδων και 30άρηδων, ενώ η αναλογία μισθωτών – συνταξιούχων στην Ελλάδα διαμορφώνεται στο 1,7 προς 1 και θέτει σε κατάσταση επιφυλακής το συνταξιοδοτικό σύστημα.

Η μείωση του πληθυσμού άνω των 15 ετών το 2024 έφτασε τις 22,14 χιλ. άτομα, με την μεγαλύτερη μείωση να καταγράφεται στην ηλικιακή ομάδα 30+ (78,3 χιλ. ή 4%) και τη δεύτερη μεγαλύτερη στην ομάδα 20-24 ετών (15,1 χιλ. ή 3,1%).

Καθώς λοιπόν ο ενεργός πληθυσμός της χώρας μας μειώνεται, με την πτώση να είναι μεγαλύτερη στην πιο δυναμική ηλικιακή κατηγορία των νέων, αυξάνεται η εξάρτηση από εργαζομένους με …γκρίζα μαλλιά, καθώς οι εκτιμήσεις κάνουν λόγω για διεύρυνση του εργατικού δυναμικού ηλικίας 55-64 χρόνων και άνω των 65 ετών.

Στα σενάρια που εξετάζονται για την αντιμετώπιση των προκλήσεων κεντρικό ρόλο έχει η αξιοποίηση δεξαμενών εργατικού δυναμικού, οι οποίες σήμερα εμφανίζουν χαμηλά ποσοστά συμμετοχής στην αγορά εργασίας, όπως οι γυναίκες και οι νέοι.