Αγρότες: Το διοικητικο-οικονομικό φορτίο της γραφειοκρατίας που καλούνται να «σηκώσουν»
ot.gr
Οι αγρότες της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλούνται να επωμιστούν ένα ιδιαίτερα βαρύ διοικητικό φορτίο που προκύπτει από την υλοποίηση της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) για την περίοδο 2023–2027. Οι διαδικασίες συμμόρφωσης και υποβολής αιτήσεων για ενισχύσεις δεν είναι μόνο απαιτητικές από άποψη χρόνου, αλλά συνεπάγονται και σημαντική οικονομική επιβάρυνση.
Συγκεκριμένα, όπως καταγράφεται σε σχετική μελέτη που υλοποιήθηκε από το Δίκτυο ΚΑΠ της Ε.Ε. σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Γραφείο Βοήθειας Αξιολόγησης, το ετήσιο κόστος που επωμίζεται κατά μέσο όρο κάθε αγρότης στην Ε.Ε. για να καλύψει τις διοικητικές υποχρεώσεις της ΚΑΠ, αγγίζει τα 1.230 ευρώ. Από αυτό το ποσό, περίπου 630 ευρώ αντιστοιχούν σε εσωτερικά κόστη, δηλαδή εργατοώρες αφιερωμένες σε διαδικαστικά καθήκοντα, ενώ τα υπόλοιπα 600 ευρώ καλύπτουν εξωτερικές υπηρεσίες συμβούλων.
Ο χρόνος που απαιτείται για την ολοκλήρωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών ποικίλλει, με μέση εκτίμηση μεταξύ 5,6 και 8,7 εργάσιμων ημερών ετησίως. Αυτό αποδίδεται εν μέρει στην πολυπλοκότητα των κανονισμών, αλλά και στη διαφορετική εφαρμογή τους από τα κράτη μέλη.
Η οικονομική επιβάρυνση ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των κρατών
Τα στοιχεία της έρευνας προήλθαν από στοχευμένη διαβούλευση που ξεκίνησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Μάρτιο του 2024, με τη συμμετοχή 27.000 ατόμων από όλα τα κράτη μέλη. Παράλληλα, χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από συνεντεύξεις με παραγωγούς, ευρωπαϊκούς και εθνικούς φορείς, Διαχειριστικές Αρχές Στρατηγικών Σχεδίων και άλλους εμπλεκόμενους στην υλοποίηση της ΚΑΠ.
Η οικονομική επιβάρυνση ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των κρατών. Για παράδειγμα, ενώ στη Ρουμανία το μέσο ετήσιο κόστος αγγίζει τα 450 ευρώ, στη Σλοβακία φτάνει τα 2.740 ευρώ. Στην Ελλάδα, οι παραγωγοί βρίσκονται πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αντιμετωπίζοντας δυσκολίες τόσο σε διοικητικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο.
Η μελέτη επισημαίνει ότι περίπου το ένα τρίτο των παραγωγών επιβαρύνεται με διοικητικό κόστος κάτω από 1.000 ευρώ τον χρόνο, γεγονός που καταδεικνύει τις διαφοροποιήσεις που προκαλεί το μέγεθος, το είδος και η γεωγραφική θέση της εκμετάλλευσης.
Σε επίπεδο χρόνου, οι αγρότες αναφέρουν ότι αφιερώνουν κατά μέσο όρο επτά εργάσιμες ημέρες κάθε χρόνο για τη διεκπεραίωση υποχρεώσεων που σχετίζονται με την ΚΑΠ
Σε επίπεδο χρόνου, οι αγρότες αναφέρουν ότι αφιερώνουν κατά μέσο όρο επτά εργάσιμες ημέρες κάθε χρόνο για τη διεκπεραίωση υποχρεώσεων που σχετίζονται με την ΚΑΠ. Οι μικρές εκμεταλλεύσεις, κάτω των πέντε εκταρίων, αφιερώνουν συνήθως μία έως τέσσερις ημέρες, ενώ οι μεγαλύτερες (άνω των 500 εκταρίων) ξεπερνούν τις έξι ημέρες ετησίως. Η κτηνοτροφία και οι αγροτικές καλλιέργειες επιβαρύνονται σαφώς περισσότερο συγκριτικά με τις εκμεταλλεύσεις κηπευτικών.
Η πολυπλοκότητα των κανονισμών – τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο – αποτελεί τροχοπέδη στην κατανόηση των υποχρεώσεων των αγροτών. Οι ασαφείς οδηγίες, οι συνεχείς μεταβολές στους κανονισμούς και η πολυεπίπεδη νομοθεσία καθιστούν δύσκολη την ερμηνεία και εφαρμογή των κανόνων, τόσο για τις ενισχύσεις όσο και για τα οικολογικά και περιβαλλοντικά προγράμματα της ΚΑΠ.
Η αίτηση ενίσχυσης περιγράφεται από τη συντριπτική πλειοψηφία των δικαιούχων ως το πιο δύσκολο και επιβαρυντικό βήμα, κυρίως λόγω της αυστηρής τεκμηρίωσης που απαιτείται, των σύνθετων απαιτήσεων συμμόρφωσης, αλλά και των ψηφιακών εργαλείων που συχνά παρουσιάζουν προβλήματα, ιδιαίτερα όσον αφορά στον προσδιορισμό των επιλέξιμων εκτάσεων.
Επιπλέον, σύμφωνα με τον ΟΤ, παρατηρείται επανάληψη διαδικασιών και αλληλεπικάλυψη απαιτήσεων, καθώς πολλοί αγρότες καλούνται να υποβάλλουν τα ίδια έγγραφα σε διαφορετικά στάδια ή φορείς. Η συμμετοχή σε επιθεωρήσεις, η έλλειψη ευελιξίας στις κυρώσεις και η ποιότητα της επικοινωνίας με τους ελεγκτές αναφέρονται επίσης ως κρίσιμοι παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την εμπειρία των παραγωγών.
Αν και η νομοθεσία της Ε.Ε. είναι ο βασικός συντελεστής διοικητικής επιβάρυνσης, η μελέτη επισημαίνει ότι έως και το 60% του φόρτου μπορεί να αποδοθεί στις επιλογές εφαρμογής των κρατών μελών, γεγονός που υποδηλώνει την ανάγκη για περαιτέρω εναρμόνιση και απλούστευση των διαδικασιών σε εθνικό επίπεδο.
Οι πιο «βαριές» κατηγορίες διοικητικής επιβάρυνσης περιλαμβάνουν:
- τις Άμεσες Ενισχύσεις και την ετήσια εφαρμογή τους,
- τις επενδυτικές παρεμβάσεις στο πλαίσιο της Αγροτικής Ανάπτυξης,
- τα Οικολογικά Προγράμματα και
- τις Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις και Συστήματα.
Ωστόσο, θετική συμβολή στην προσπάθεια μείωσης του διοικητικού κόστους μπορεί να έχει η ψηφιοποίηση των διαδικασιών, υπό την προϋπόθεση ότι θα συνοδεύεται από κατάλληλη εκπαίδευση, διαρκή υποστήριξη και δωρεάν συμβουλευτικές υπηρεσίες για τους αγρότες.
Δείτε επίσης
- Eλληνική γαλακτοπαραγωγή: τα χαρακτηριστικά του 2024 και τα πρώτα στοιχεία για το 2025
- ΕΛΓΑ : Ξεκινά πρόγραμμα χαλαζικής προστασίας με αεροψεκασμούς
- Στις ΔΑΟΚ το μπαλάκι για το ελαιοκομικό μητρώο και δηλώσεις συγκομιδής
- Aσθένειες στα αμπέλια – δελτίο προειδοποιήσεων περιφερειακού κέντρου φυτο-υγειονομικού ελέγχου
- Ξεκινούν οι αιτήσεις για το πρόγραμμα βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας
Σχετικά άρθρα
ot.gr
