Κόσμος

Μεσανατολικό: Πως η Χαμάς έπιασε στον ύπνο το Ισραήλ

15 October, 2023 ΚΟΣΜΟΣΑΡΘΡΑ

Μεσανατολικό: Πως η Χαμάς έπιασε στον ύπνο το Ισραήλ

Όλος ο κόσμος ακόμα και ανώτερα στελέχη του πολιτικού σκέλους της Χαμάς ξύπνησαν το πρωί του περασμένου Σαββάτου (7/10) με την είδηση της αιφνιδιαστικής επίθεσης της οργάνωσης στο Ισραήλ που προκάλεσε τη χειρότερη αιματοχυσία Ισραηλινών μέσα σε μία ημέρα από τον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας το 1948.

Ακόμα και το νο2 της ισλαμιστικής οργάνωσης, ο αναπληρωτής επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της Χαμάς, ο Μούσα Αμπού Μαρζούκ, που ζει ως εξόριστος στη Ντόχα του Κατάρ, είχε πέσει για ύπνο όπως κάθε μέρα και ξύπνησε μαθαίνοντας για την αιφνιδιαστική επίθεση που στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 200 ανθρώπους στο Ισραήλ, με την οργάνωση να κρατάει και 150 ομήρους.

Οι στρατιωτικοί ηγέτες της Χαμάς ήταν αποφασισμένοι να κρατήσουν κρυφό το σχέδιο δράσης τους, αλλά και το χρόνο του χτυπήματος, ακόμα και από τους ηγέτες του πολιτικού σκέλους της οργάνωσης.

«Όλοι οι ηγέτες της Χαμάς που δεν είναι στρατιωτικοί, έλαβαν τα νέα το πρωί του Σαββάτου», είπε ο Αμπού Μαρζούκ μιλώντας στο περιοδικό New Yorker. Ο λόγος βέβαια είναι προφανής και έχει να κάνει με τη στενή παρακολούθηση των εξόριστων ηγετών της Χαμάς από τις μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ.

Άναυδος από την επιτυχία της επίθεσης το νο2 της Χαμάς

Ένα είναι το βασικό ερώτημα που πλανάται σύμφωνα με το περιοδικό New Yorker κι είναι γιατί η Χαμάς, η οποία ασκεί διοίκηση στη Λωρίδα της Γάζας από το 2007, πραγματοποίησε την επίθεση τώρα για ένα τόσο μικρό χειροπιαστό αποτέλεσμα, αλλά με τόσο προβλέψιμο κόστος για Παλαιστίνιους.

Όπως είπε και ο Αμπού Μαρζούκ μιλώντας στο περιοδικό στις 12 Οκτωβρίου έμεινε κι ο ίδιος άναυδος από την επιτυχία της επίθεσης: «Οι μαχητές της Χαμάς είχαν σκάψει πάνω από δύο ντουζίνες τρύπες κατά μήκους του τείχους που περικυκλώνει τη Λωρίδα της Γάζας και είχαν καταφέρει να περάσουν σε ισραηλινές πόλεις και χωριά», είπε χαρακτηριστικά.

«Το Ισραήλ συνήθιζε να διεξάγει πόλεμο έξω από τα σύνορά του για να μας σκοτώσει και να μας φυλακίζει. Τώρα γίνεται το αντίθετο. Αυτό είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα»

Σύμφωνα με τον ίδιο οι ηγέτες της Χαμάς περιμέναν ότι ο ισραηλινός στρατός θα ανέπτυσσε γύρω από τη Γάζα «τις πιο ισχυρές και τις πιο εκπαιδευμένες μονάδες», καθώς και ότι θα είχε βοήθεια «από τους αξιωμτούχους των υπηρεσιών πληροφορίων που γνωρίζουν πολλές από τις κινήσεις μας». Αντίθετα όπως είπε οι στρατιώτες του Ισραήλ άρχισαν να υποχωρούν μέσα σε σύγχυση. «Πότε δεν το περιμέναμε αυτό», σημείωσε.

Μάλιστα όπως είπε ακόμα ο Αμπού Μαρζούκ παρόλο που ο ίδιος και οι υπόλοιποι ηγέτες του πολιτικού σκέλους της Χαμάς δεν γνώριζαν τις τελικές λεπτομέρειες του σχεδίου, είχαν δώσει εξουσιοδότηση τόσο για την επίθεση, όσο και για το εύρος της.

«Οι στρατιώτες είναι αυτοί που σχεδιάζουν και εκτελούν, αλλά σύμφωνα με τις γενικές κατευθύνσεις από το πολιτικό μας γραφείο», είπε χαρακτηριστικά και προσέθεσε: «Ήμασταν έκπληκτοι από την ημερομηνία, όχι από τις ενέργειες».

«Η επίθεση δεν ήταν μία αυθόρμητη ενέργεια»

Ακόμα ανέφερε πως το στρατιωτικό σκέλος της Χαμάς, οι Ταξιαρχίες Αλ Κασάμ, αποφάσισαν να εισβάλουν στο Ισραήλ μερικές ώρες πριν την παραβίαση του τείχους, ενώ σε άλλα σημεία της συνέντευξης έκανε αναφορές για ένα «σχέδιο που προετοιμαζόταν για χρόνια. Η επίθεση δεν ήταν κάτι που η Κασάμ θα μπορούσε να αναλάβει πριν πέντε χρόνια. Είχαν εκπαιδευτεί και προετοιμαστεί. Αυτή δεν ήταν μία αυθόρμητη ενέργεια».

Όπως υποστήριξε η Χαμάς είναι έτοιμη να απελευθερώσει ομήρους όπως γυναίκες, παιδιά, ηλικιωμένους, καθώς και όσους έχουν διπλή υπηκοότητα εάν το Ισραήλ σταματήσει τη στρατιωτική επιχείρηση. «Οι αθώοι άνθρωποι που είναι αιχμάλωτοι δεν θα τους κρατήσουμε», είπε χαρακτηριστικά, ενώ σε ερώτηση για το αν η οργάνωση προτίθεται να ανταλλάξει Ισραηλινούς στρατιώτες για Παλαιστίνιους που κρατούνται στις φυλακές, προσέθεσε πως: «είναι πολύ νωρίς να μιλήσουμε για ανταλλαγές».

Μάλιστα παρόλο που ένας εκπρόσωπος του στρατιωτικού σκέλους της Χαμάς προειδοποίησε για εκτελέσεις ομήρων σε περίπτωση που το Ισραήλ βομβάρδιζε σπίτια χωρίς προειδοποίηση, ο Αμπού Μαρζούκ αντέδρασε, κάνοντας λόγο για λάθος. «Είναι λάθος. Δεν μπορούμε να εκτελέσουμε ομήρους. Ας σταματήσουμε τον πόλεμο και τα υπόλοιπα θα σταματήσουν σε αυτό το ζήτημα», προσέθεσε.

«Μία οργάνωση με την ιδεολογία όπως αυτή της Χαμάς πιστεύει ότι το να πεθάνεις για έναν σκοπό, είναι πολύ καλύτερο από το να ζήσεις μία ζωή χωρίς κανένα νόημα»

Όπως αναφέρουν ακόμα οι αρθρογράφοι του New Yorker, οι πολίτες της Γάζας πληρώνουν το τίμημα της επίθεσης εξαιτίας των αεροπορικών επιδρομών του Ισραήλ. Μάλιστα ο έλεγχος που έχει η οργάνωση στην περιοχή αφήνει μικρό περιθώριο για διαφωνίες ή κριτική.

Ωστόσο, όπως ανέφερε στο περιοδικό ο Μκαϊμάρ Αμπουσάντα, ένας πολιτικός επιστήμονας που μένει στην πόλη της Γάζας, η διαφορά ανάμεσα στους ηγέτες της Χαμάς και στους υπόλοιπους κατοίκους της Γάζας είναι ξεκάθαρη: «Οι Παλαιστίνιοι έχουν πολλά να χάσουν. Οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι δεν θέλουν να πεθάνουν και δεν θέλουν να πεθάνουν με αυτόν τον άσχημο τρόπο κάτω από τα χαλάσματα. Αλλά μία οργάνωση με την ιδεολογία όπως αυτή της Χαμάς πιστεύει ότι το να πεθάνεις για έναν σκοπό, είναι πολύ καλύτερο από το να ζήσεις μία ζωή χωρίς κανένα νόημα».

Η οικογένεια του Αμπού Μαρζούκ μένει στη Ράφα στο νότιο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας και παρόλο που και ο ίδιος έχει χάσει συγγενείς του κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης και συγκεκριμένα ένα από τα νεότερα αδέρφια του τον Γιουσέφ, επιμένει και σημειώνει πως πρόκειται για θυσίες.

«Οι Παλαιστίνιοι ήδη πληρώνουν ένα πολύ μεγαλύτερο τίμημα για την ελευθερία τους», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Μετά τις επιθέσεις αρκετοί αναλυτές, μερικοί εκ των οποίων είχαν και στενές σχέσεις με τη Χαμάς, θεώρησαν ότι η οργάνωση παραπλάνησε τις ένοπλες δυνάμεις του Ισραήλ σε ένα ψευδές αίσθημα ασφάλειας.

Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων ετών η Χαμάς είχε δείξει να γίνεται πιο μετριοπαθής όσον αφορά τις σκληρές της θέσεις με στόχο να υπάρξουν κάποιες συμφωνίες με το Ισραήλ.

Η Χαμάς επιμένει ότι δεν παραπλάνησε το Ισραήλ και ήθελε διαπραγματεύσεις

Η Χαμάς μάλιστα είχε αποτρέψει άλλες ομάδες ενόπλων και πολιτών στη Γάζα από το επιτεθούν στις δυνάμεις κατά μήκος των συνόρων σε μία σιωπηρή συμφωνία με το Ισραήλ, ακόμα και αν είχε απορρίψει την Παλαιστινιακή Αρχή για το γεγονός ότι ήταν πιο ανοιχτή σε ενδεχόμενο συνεργασίας.

Επίσης είχε φτάσει σε συμφωνίες με το Ισραήλ για περισσότερο ηλεκτρισμό στους κατοίκους της Γάζας, περισσότερα αλιευτικά δικαιώματα και περισσότερες βίζες εργασίας ώστε να εργαστούν οι κάτοικοι της Γάζας στο Ισραήλ.

Μάλιστα το 2020 η Χαμάς είχε δεσμευτεί να συμμετάσχει στις εκλογές κάτι που όμως ναυάγησε όχι λόγω της Χαμάς αλλά εξαιτίας της υποστηριζόμενης από τη Δύση, Παλαιστινιακής Αρχής, της οποίας οι ηγέτες απέρριψαν τη διεξαγωγή εκλογών στην ανατολική Ιερουσαλήμ.

Ο Αμπού Μαρζούκ επέμεινε πως αυτές οι κινήσεις για διαπραγματεύσεις και συνύπαρξη ήταν ειλικρινείς και δεν ήταν «στάχτη στα μάτια» για την προετοιμασία της βίαιης επίθεσης και επέρριψε την ευθύνη στο Ισραήλ και τη Δύση για το γεγονός ότι απέρριψαν το άνοιγμα της Χαμάς.

«Ανοίξαμε κάποιους διαδρόμους για να πάρουμε πίσω κάποια από τα δικαιώματα μας. Χτυπήσαμε την πόρτα της συμφιλίωσης για τις εκλογές και μας τη στέρησαν. Τους είπαμε ‘Θέλουμε ειρήνη, αλλά δώστε μας κάποια δικαιώματα’ αλλά δεν μας λένε ελάτε», σημείωσε ακόμα ο Αμπού Μαρζούκ.

«Προσπαθήσαμε κάθε δρόμο, αλλά δεν βρήκαμε ένα πολιτικό μονοπάτι που θα μας βγάλει από αυτόν τον βάλτο και θα μας απελευθερώσει από την κατοχή», υπογράμμισε ακόμα.

Ο Αμπού Μαρζούκ επίσης γνωστοποίησε πως η Χαμάς δεν παραιτήθηκε ποτέ από τα βασικά της αιτήματα όπως την ανεξαρτησία των Παλαιστινίων και την επιστροφή τους στην πατρίδα, ενώ η ομάδα δεν έχει καταθέσει τα όπλα.

Όπως λέει ο Μαρζούκ «δεν παραπλανήσαμε κανέναν» και «δεν κρύψαμε ποτέ αυτά τα σλόγκαν».

Η κυβέρνηση του Ισραήλ γίνεται όλο και περισσότερο ακροδεξιά

Κατά τον Αμπού Μαρζούκ η κυβέρνηση του Ισραήλ έχει γίνει εξαιρετικά και όλο και περισσότερο ακροδεξιά. Συγκεκριμένα αυξάνει την εβραϊκή παρουσία στο τέμενος Αλ Άκσα, ένα από τα πιο ιερά σημεία τόσο για το Ισλάμ όσο και για τον Ιουδαϊσμό και ένα σύμβολο της παλαιστινιακής εθνικής ταυτότητας. Επίσης έχει επεκτείνει τα επίπεδα αναγνώρισης στους εβραϊκούς οικισμούς κατά μήκος της Δυτικής Όχθης. Με τη μονιμοποίηση αυτών των οικισμών να μετατρέπει σε μία αδύνατη φαντασίωση την ίδρυση ενός συνεχούς παλαιστινιακού κράτους στην περιοχή. Η βία των εποίκων κατά των Παλαιστίνιων αυξάνεται, κάτι που μόνο φέτος έχει σαν αποτέλεσμα τον θάνατο περισσότερων από 200 Παλαιστινίων.

Επιπρόσθετα οι ισραηλινές Αρχές έχουν επιβάλλει πιο αυστηρούς περιορισμούς στους Παλαιστίνιους αιχμαλώτους.

«Μιλήσαμε με τους Αμερικανούς, με τους Ευρωπαίους και όλους τους ανθρώπους με στόχο τα δικαιώματα των Παλαιστινίων, αλλά τίποτα δεν έχει επιτευχθεί ως προς την ιδέα των δύο κρατών από το 1948 μέχρι σήμερα. Είμαστε άνθρωποι υπό κατοχή», είπε χαρακτηριστικά.

«Η Παλαιστινιακή Αρχή είναι νεκρή»

Κάποιοι βλέπουν τις πρόσφατες επιθέσεις ως ένα μέρος μίας εσωτερικής διαμάχης μεταξύ των Παλαιστινίων, καθώς οι ενέργειες της Χαμάς σφίγγουν ακόμα περισσότερο τη μέγγενη για την Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία ελέγχεται από κοσμικούς εχθρούς της οργάνωσης.

Μετά τη σύναψη των Συμφωνιών του Όσλο το 1993, η Αρχή είχε φανεί ως πρόδρομος του παλαιστινιακού κράτους, ωστόσο καθώς αυτή η πιθανότητα εξανεμίστηκε και με την αύξηση της βίας από τις ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας, η Χαμάς με το να χτυπάει Ισραηλινούς και να υποφέρει από τα αντίποινα, έχει πάρει τη θέση της ως η φωνή της αντίστασης των Παλαιστινίων.

Σύμφωνα με τον Αμπού Μαρζούκ η Παλαιστινιακή Αρχή είναι ήδη «νεκρή». «Είναι ανύπαρκτη», είπε χαρακτηριστικά και σημείωσε πως οι σκληρές πολιτικές που εφαρμόζει ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου «τελείωσαν αποτελεσματικά την πολιτική ύπαρξη της Αρχής».

«Το μεγαλύτερο επίτευγμα της Χαμάς»

Μάλιστα όπως υπογράμμισε το κύριο κίνητρο της επίθεσης της Χαμάς ήταν το βαθύ αίσθημα αγανάκτησης και ήττας. Ουσιαστικά σύμφωνα με το περιοδικό η Χαμάς δεν είχε τίποτα να χάσει, είναι σημαντικά πιο αδύναμη από το Ισραήλ, την έχει απορρίψει η Δύση, την έχουν εγκαταλείψει οι ηγέτες του αραβικού κόσμου κι ένιωθε απογοητευμένη από την Παλαιστινιακή Αρχή.

Ο Αμπού Μαρζούκ απάντησε και σε ερώτηση για το αν η επίθεση πέτυχε κάτι άλλο εκτός από καταστροφικά αντίποινα του Ισραήλ: «Αυτή είναι η πρώτη φορά που οι Παλαιστίνιοι περνάνε τα σύνορα και πολεμάνε στην ιστορική τους γη. Το Ισραήλ συνήθιζε να διεξάγει πόλεμο έξω από τα σύνορά του για να μας σκοτώσει και να μας φυλακίζει. Τώρα γίνεται το αντίθετο. Τώρα οι μελλοντικές γενιές του Ισραήλ θα γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να συνεχίσουν να κυριεύουν τους Παλαιστίνιους», σημείωσε.

«Αυτό είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα», είπε χαρακτηριστικά.

Πάντως, παραδέχθηκε ότι η νέα σύγκρουση θα συμβάλλει ελάχιστα στο να σταματήσει την ενίσχυση των δεσμών των κρατών του αραβικού κόσμου με το Ισραήλ, κάτι που θα απομονώσει ακόμα περισσότερο τους Παλαιστίνιους.

Στην καλύτερη περίπτωση απλά θα καθυστερήσει τις πρόσφατες κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Όπως αναφέρουν οι αρθρογράφοι σε εκείνο το σημείο «ακούστηκε ταραγμένος και μας απάντησε με ερωτήσεις».

«Εάν η Χαμάς έχει διαπράξει μία τέτοια αυτοκτονική επίθεση γιατί δεν πανηγυρίζουν ο Νετανιάχου και ο πρόεδρος Μπάιντεν;»

«Τι θα κάνουμε αν συνεχίσουμε να ζούμε σε αυτό το κελί; Εάν η Χαμάς έχει διαπράξει μία τέτοια αυτοκτονική επίθεση γιατί δεν πανηγυρίζουν ο Νετανιάχου και ο πρόεδρος Μπάιντεν;», σημείωσε.

Πριν από 25 χρόνια η αρθογράφος του New Yorker, Μέρι Αν Γουίβερ είχε επισκεφτεί τον Αμπού Μαρζούκ, ενώ κρατούνταν στις φυλακές «Metropolitan Correctional Center», γνωστές ως το «Γκουαντάναμο της Νέας Υόρκης».

O χώρος του φεστιβάλ Tribe of Nova μετά την επίθεση της Χαμάς

«Εάν διαβάσεις την ιστορία, γνωρίζεις ότι η βία το μόνο που κάνει είναι να εκτρέφει βία: Να επιβάλλεις τη θέλησή σου με τους μυς σου μέσω της βίας, δεν είναι λύση», είχε πει τότε. «Πρέπει να συμβιβαστείς. Πρέπει να καταλάβεις ο ένας τον άλλον. Εάν χρησιμοποιήσεις μόνο τους μυς σου, ίσως να νικήσεις προσωρινά αλλά σε μία μακρά σύγκρουση, είσαι χαμένος», είχε υπογραμμίσει ακόμα.

Ποιος είναι ο Μούσα Αμπου Μαρζούκ

Ο Μούσα Αμπού Μαρζούκ, που πλέον είναι 72 ετών γεννήθηκε τρία χρόνια μετά τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ. Μεγάλωσε από αναλφάβητους γονείς, οι οποίοι είχαν διαφύγει στη Ράφα. Ήταν φιλομαθής και θρησκευόμενος και από μικρή ηλικία αφοσιώθηκε στη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Μετακινήθηκε στις ΗΠΑ το 1982 όπου πήρε διδακτορικό ως μηχανικός.

Μόλις ξεπρόβαλε το στρατιωτικό παρακλάδι της Χαμάς το 1987 από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, ο Αμπού Μαρζούκ έγινε ένας από τους ηγέτες της. Μάλιστα ταξίδευε συχνά μεταξύ των ΗΠΑ και της Μέσης Ανατολής.

Έτσι το 1995 συνελήφθη κατά την άφιξή του στο αεροδρόμιο «J.F.K.» της Νέας Υόρκης και παρέμεινε στην απομόνωση των φυλακών «Metropolitan Correctional Center» του Μανχάταν. Μετά από μία μακρά δικαστική διαμάχη για να αποτρέψει την έκδοσή του στο Ισραήλ, όπου αντιμετώπιζε κατηγορίες για υποκίνηση τρομοκρατίας, τελικά, το 1997 το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κανόνισε την απέλασή του στην Ιορδανία. Αργότερα την ίδια χρονιά οι ΗΠΑ τοποθέτησαν τη Χαμάς στη λίστα με τις τρομοκρατικές οργανώσεις.